The whole Bible was completed at Selenginsk by William Swan and Edward Stallybrass, and printed in Siberia at the joint expense of the American and British and Foreign Bible Societies; but on the suppression of the mission by the Russian Government in 1840, the circulation of the book stopped.

In 1911 Larson and Almblad revised the Gospels and Acts, and in 1913 Genesis and Jonah. These were published by the British and Foreign Bible Society.

The Institute of Bible Translation is now working on a Buryat translation of the Bible!

This pictured New Testament was published in 2010.

INTRODUCTION TEXT INSIDE THIS NEW TESTAMENT:

Оролто үгэ

Хүндэтэ уншагшад!

Таанад мүнөө гартаа буряад хэлэндэ оршуулагдаһан Шэнэ Хэлсээн гэжэ нэрэтэй ном барижа байнат. Шэнэ Хэлсээн Хуушан Хэлсээнхоёр сугтаа Нангин Бэшэг гэхэ гү, али Библи гэжэ ном бүрилдүүлнэ. Дэлхэй дээрэ энэ ном бусад номуудһаа үлүү ехээр уншагдаг юм.Шэнэ Хэлсээн эртэнэй грек хэлэн дээрэ бэшэгдэһэн хорин долоон номһоо бүридэнэ. Урдань Римэй хаанай орондо ажаһуудаг арадууд хоорондоо эртэнэй грек хэлэн дээрэ бэе бэетэйгээ харилсадаг һэн. Шэнэ Хэлсээн болбол «Һайн Мэдээсэлэй» дүрбэн ном, Элшэнэрэй үйлэ хэрэгүүдэй ном, элшэнэрэй хандалганууд, мүн ерээдүй сагые уридшалан харуулһан Гэршэлгэһээ бүридэдэг. «Һайн Мэдээсэлые» грек хэлэн дээрэ «Евангели» гэжэ нэрлэдэг. Иисус Христос номноһон һургаалаа тон тиигэжэл нэрлэһэн юм. Мүн баһа Матвей, Марк, Лука болон Иоаннай бэшэһэн Шэнэ Хэлсээнэй түрүүшын дүрбэн ном тиигэжэ нэрлэгдэһэн байгаа. Тэдэ номууд соо Иисус Христосой ажамидарал, газар дэлхэй дээрэ ябуулһан ажал, номноһон һургаал, бүтээһэн гайхамшагта үйлэ хэрэгүүд тухайнь, наһанһаа нүгшэһэн, һүүлдэнь амидырһан тухайнь хөөрэгдэнэ.Иисус Христос тухай Һайн Мэдээсэлэй яажа дэлгэрһэн тухай Элшэнэрэй үйлэ хэрэгүүд гэжэ нэрэтэй ном соо хэлэгдэнэ. Эндэ Христос шажанай һууришажа дэлгэрһэн түрүүшын жэлнүүд хойно хойноһоон удаа дараалан зураглагдана. Тиимэһээ энэ ном түүхын тусхай ажахолбогдолтой ном мүн. Элшэнэрэй ашаар Иисус Христос тухай Һайн Мэдээсэлэй бүхы газар дэлхэй дээгүүр хаа хаанагүй таража эхилһэниинь эндэ харуулагдана.Шэнэ Хэлсээн соо баһа хорин нэгэн хандалганууд гэхэ гү, али бэшэгүүд оролсодог. Тэдэниие Павел, Петр, Иоанн элшэнэр болон бусадшье хүнүүд Христосой түрэхэһөө хойшо зуун жэлэй туршада бэшэһэн байгаа. Эдэ хандалганууд христос шажантанай һүзэг этигэлэй болон ажамидаралай элдэб янзын асуудалнуудые хүндэнэ, зүблэл болон захяа заабаринуудые үгэнэ.Гэршэлгэ гэдэг Шэнэ Хэлсээнэй һүүлшын ном уридшалан хэлэһэн удха шэнжэтэй юм. Энэ ном уншахада бэлэн бэшэ. Энэ ном соо хүн түрэлхитэнтэй хамта Бурханай байлсаһан нюуса олон бэлгэ тэмдэгүүдээр элирхэйлэгдэнэ, газар дэлхэйн зоной Бурханай зарга шүүбэридэ орохо тухай, энэ газар дэлхэйн орондо бүри һайн, хэтэ мүнхын «шэнэ огторгой тэнгэри, шэнэ газар дэлхэй» байгуулагдаха тухай хэлэгдэнэ.

Оршуулагдаһан Шэнэ Хэлсээнэй номуудай эхэ бэшэг тухай

Шэнэ Хэлсээн эртэнэй грек хэлэн дээрэ бэшээтэй байгаа. Тэрэ оло дахин гараар буулгажа бэшэгдээ. Тиимэ ушарһаа Шэнэ Хэлсээнэй номуудай грек эхэ бэшэгүүд хоорондоо илгаралтай байдаг. Гэбэшье олон ушарнуудта тэдэ илгаралнууд номой удха ойлгоходо нүлөөлдэггүй, тиигээдшье бусад эртэнэй олон бэшэгүүдтэй зэргэсүүлхэдэ, Шэнэ Хэлсээнэй эхэ бэшэгүүд соо тиимэ илгаралнууд үсөөнөөр дайралдана.

Шэнэ Хэлсээе буряад хэлэн дээрэ оршуулһан тухай

Оршуулгынгаа һайн шанар баталхын, удха үнэн зүбөөр тайлбарилхын тула оршуулгамнай Библиин номуудай оршуулгада хэрэглэгдэдэг хэдэн шалгалтануудые заатагүй гарадаг. Шэнэ Хэлсээе грек хэлэнһээ буряад хэлэн дээрэ оршуулхадаа, оршуулагшад библиин номуудые тайлбарилха дүримүүдые хэрэглээ. Олон янзаар ойлгожо болохо удхын нэгэ тайлбарилгань оршуулгада оруулагдаа, нүгөө тайлбарилгань хуудаһанай доорохи ажаглалтада табигдаа.Номой түгэсхэлдэ оршуулга соо дурдагдаһан газар дэбисхэрэй зурагууд, мүн шухала ойлгосонуудые тайлбарилһан толи үгтэнэ. Шэнэ Хэлсээ ойлгоходо хүнгэн байхын тула энэ нэмэри мэдээсэлнүүд ном соо оруулагдаба. Үгэнүүдые тайлбарилһан толи Библиин шухала ойлгосонуудые, жэшээлэн нэрлэбэл, Бурханай Эльгээмэл, тоһоор түрхихэ, Нангин Һүлдэ, Бурханай табисуурта, Хүн түрэлтэнэй Хүбүүн, Бурханай Хурьган, Бурханай хаан түрэ, һүзэглэгшэдэй бүлгэм гэхэ мэтые тайлбарилха, мүн номуудай удха ойлгоходо шухала мэдээ үгэхэ зорилготой юм. Библиин үшөө ямар газарта адли шэнжэ удхатай зарим үгэ, ойлгосонууд дайралданаб гэжэ заажа үгэнэ.Шэнэ Хэлсээнэй номууд нэгэдэхи зуунай хоёрдохи хахадта бэшэгдэһэн байгаа. Тэрэ сагһаа хойшо мянга гаран хэлэнүүд дээрэ оршуулагдаа. Мүнөө буряад хэлэн дээрэ оршуулагдаба. 1909 ондо эхирид-булагадай нютаг хэлэн дээрэ анха түрүүн Матвейн дуулгаһан Һайн Мэдээсэл, 1912 ондо анхан хэблэгдэһэн Маркын дуулгаһан Һайн Мэдээсэл Нангин Бэшэг оршуулгын институт шэнээр хэблэжэ гаргаһан байгаа. Тэрээнһээ гадна шэнээр оршуулагдаһан Маркын дуулгаһан Һайн Мэдээсэл (1996), Иисус – хүүгэдэй нүхэр (1999), Иоаннай дуулгаһан Һайн Мэдээсэл (2003), Хүүгэдэй Библи (2004 ондо) хэблэжэ гаргаа.Нангин Бэшэг оршуулгын институт Шэнэ Хэлсээе буряад хэлэн дээрэ оршуулжа хүдэлһэн оршуулагшадта, редакторнуудта, мүн энэ оршуулга хэблэхэдэ оролдолго гаргаһан хүнүүдтэ һайн һанаагаа элирхэйлнэ, баяр баясхалан хүргэнэ.

Нангин Бэшэг оршуулгын институт